Brodawki skóry
Przyczyną powstania brodawek na skórze jest zakażenie wirusem (HPV). Ocenia się, że na świecie zarażonych brodawczakiem jest około 10 % ludzi. Kilkadziesiąt typów wirusa warunkuje powstanie różnych chorób, od „kurzajek” do raka szyjki macicy.
Brodawki skórne (Verruca)
Brodawki skóry są często spotykanymi zmianami. Spośród różnych typów wyróżnia się kilka rodzajów:
Brodawka łojotokowa (verruca seborrhoica)
- Jedna z najczęściej występujących zmian skórnych, niekiedy bardzo podobna do znamienia
- Lokalizacja na całym ciele, najczęściej na tułowiu,twarzy i grzbietach dłoni. Ilość wzrasta wraz z wiekiem.
- Wielkość od 0,5 do 2 cm. Wyniosła ponad poziom skóry, o powierzchni nierównej, nadmiernie rogowaciejącej.
- Zabarwienie od koloru skóry do ciemnobrązowego.
- LECZENIE – brodawki łojotokowe zwykle nie wymagają leczenia. Usunięcie chirurgiczne jest wskazane w uzasadnionych przypadkach np.: naderwanie brodawki, odczyn zapalny, trudności w różnicowaniu z postacią guzowatą czerniaka skóry.
Brodawki wirusowe
- Czynnikiem wywołującym są wirusy brodawczaka ludzkiego (human papilloma virus – HPV)
- Brodawki wirusowe występują najczęściej u dzieci oraz młodzieży (ok. 10%). Największe nasilenie ich występowania stwierdza się między 12. i 16. rokiem życia.
- Zwykle do zakażenia wirusem HPV dochodzi na basenach.
- Brodawki nieleczone samoistnie ustępują w ciągu 2 lat u około 40% osób.
- W zależności od rodzaju wirusa brodawki wykazują różnice w występowaniu i lokalizacji i co za tym idzie odrębnej postaci brodawki.
Brodawki zwykłe (Verrucae vulgares) Kurzajki
- Są to najczęściej występujące brodawki, umiejscowione głównie na rękach
- Wielkość brodawek jest różna – od bardzo drobnych o nieregularnej, chropowatej powierzchni, do zlewnych, przerosłych skupień o powierzchni hiperkeratotycznej. Najczęściej są to mnogie zmiany od barwy szarobrunatnej do koloru skóry.
- Mogą się utrzymać przez wiele miesięcy i samoistnie ustępować.
- Brodawki zwykłe mogą być nietypowe morfologicznie i w zależności od lokalizacji występują, np. jako brodawki mozaikowe na stopach, brodawki nitkowate (hiperkeratotyczne, uszypułowane) obecne na twarzy, szyi, w okolicach pachowych.
Brodawki płaskie/młodocianych (verrucae planae/ juveniles)
- Są to liczne, płaskie, dobrze odgraniczone, nieco wyniesione ponad poziom otaczającej skóry wykwity. Powierzchnia nad nimi jest gładka lub nieznacznie hiperkeratotyczna.
- Mają tendencje do zlewania i często linijnego układania
- Najczęściej zajmują grzbiety rąk i twarz.
- Na ogół zmiany ustępują samoistnie, ale często po długim okresie trwania.
Brodawki stóp (verrucae plantares) HPV 1, HPV 2
- Brodawki tego typu występują na podeszwach stóp.
- Zwykle są to pojedyncze, głębokie wykwity, pokryte hiperkeratotyczną blaszką.
- Są bolesne szczególnie podczas chodzenia.
- Po usunięciu blaszki widoczne są punkcikowate krwawienia, co odróżnia je od odcisków. Myrmecia na rękach ma wzrost egzofityczny ze znaczną hiperkeratozą. Zmiany te oprócz dłoni występują wokół wałów paznokciowych.
- Brodawki stóp często występują u dzieci, do zakażenia zazwyczaj dochodzi na basenie.
- Zmiany te po ustąpieniu samoistnym lub po usunięciu przez lekarza na ogół nie nawracają.
- Brodawki mozaikowe stóp wywołane przez HPV 2 są rozległe, powierzchowne, niebolesne, o długotrwałym przebiegu. Są one szczególnie oporne na leczenie, zwykle mają charakter nawracający.
Brodawki płciowe
- Brodawki płciowe są również brodawkami wirusowymi.
- Przenoszone drogą płciową zwykle dotyczą skóry wokół narządów płciowych
- Najczęściej występujące brodawki to:
– mięczak zakaźny – małe 2-3mm brodawki spłaszczone i z zagłębieniem w środku, często liczne. Najczęstsza lokalizacja to skóra wokół narządów płciowych.
– kłykciny kończyste – wirusowe brodawki, niekiedy zlewające się w jedną całość. Lokalizacja – narządy płciowe, odbyt.
Leczenie
Chirurgiczne usunięcie brodawek
Leczenie brodawek wirusowych
Wskazaniem do usunięcia brodawek są dolegliwości bólowe, względy kosmetyczne a także zapobiegawcze (ograniczanie przenoszenia na inne okolice ciała i inne osoby).
Zasadą leczenia brodawek wirusowych jest ich destrukcja możliwie wszystkich zmian. Brak jest skutecznego leku przeciwwirusowego.
- keratolityczne – kwas salicylowy, lapis, wyciąg z łodygi jaskółczego ziela. np.: preparaty Brodacid, Scholl gel, Verrumal,
- wymrażanie – np: aplikatory Wartix, Wartner, Scholl spray.
- chirurgiczne – wyłyżeczkowanie, diatermia, krioterapia, laseroterapia.
Metody leczenia:
Piśmiennictwo
- Jabłońska S, Majewski S. Wirusy brodawczaka – od lekceważonych brodawek do złośliwych nowotworów skóry i błon śluzowych. Przegląd Dermatologiczny 1998;
- Majewski S. Zmiany wywołane przez wirusy brodawczaka. W: Dermatologia w praktyce. Błaszczyk-Kostanecka M, Wolska H (red.). PZWL Warszawa, 2005.