Brodawki skóry

Przyczyną powstania brodawek na skórze jest zakażenie wirusem  (HPV). Ocenia się, że na świecie zarażonych brodawczakiem jest około 10 % ludzi. Kilkadziesiąt typów wirusa warunkuje powstanie różnych chorób, od „kurzajek” do raka szyjki macicy.

Brodawki skórne (Verruca)

Brodawki skóry są często spotykanymi zmianami. Spośród różnych typów wyróżnia się kilka rodzajów:

Brodawka łojotokowa (verruca seborrhoica)

    • Jedna z najczęściej występujących zmian skórnych, niekiedy bardzo podobna do znamienia
    • Lokalizacja na całym ciele, najczęściej na tułowiu,twarzy i grzbietach dłoni. Ilość wzrasta wraz z wiekiem.
    • Wielkość od 0,5 do 2 cm. Wyniosła ponad poziom skóry, o powierzchni nierównej, nadmiernie rogowaciejącej.
    • Zabarwienie od koloru skóry do ciemnobrązowego.
    • LECZENIE – brodawki łojotokowe zwykle nie wymagają leczenia. Usunięcie chirurgiczne jest wskazane w uzasadnionych przypadkach np.: naderwanie brodawki, odczyn zapalny, trudności w różnicowaniu z postacią guzowatą czerniaka skóry.

Brodawki wirusowe

    • Czynnikiem wywołującym są wirusy brodawczaka ludzkiego (human papilloma virus – HPV)
    • Brodawki wirusowe występują najczęściej u dzieci oraz młodzieży (ok. 10%).  Największe nasilenie ich występowania stwierdza się między 12. i 16. rokiem życia.
    • Zwykle do zakażenia wirusem HPV dochodzi na basenach.
    • Brodawki nieleczone samoistnie ustępują w ciągu 2 lat u około 40% osób.
    • W zależności od rodzaju wirusa brodawki wykazują różnice w występowaniu i lokalizacji i co za tym idzie odrębnej postaci brodawki.

Brodawki zwykłe (Verrucae vulgares) Kurzajki

    • Są to najczęściej występujące brodawki, umiejscowione głównie na rękach
    • Wielkość brodawek jest różna – od bardzo drobnych o nieregularnej, chropowatej powierzchni, do zlewnych, przerosłych skupień o powierzchni hiperkeratotycznej. Najczęściej są to mnogie zmiany od barwy szarobrunatnej do koloru skóry.
    • Mogą się utrzymać przez wiele miesięcy i samoistnie ustępować.
    • Brodawki zwykłe mogą być nietypowe morfologicznie i w zależności od lokalizacji występują, np. jako brodawki mozaikowe na stopach, brodawki nitkowate (hiperkeratotyczne, uszypułowane) obecne na twarzy, szyi, w okolicach pachowych.

Brodawki płaskie/młodocianych (verrucae planae/ juveniles)

    • Są to liczne, płaskie, dobrze odgraniczone, nieco wyniesione ponad poziom otaczającej skóry wykwity. Powierzchnia nad nimi jest gładka lub nieznacznie hiperkeratotyczna.
    • Mają tendencje do zlewania i często linijnego układania
    • Najczęściej zajmują grzbiety rąk i twarz.
    • Na ogół zmiany ustępują samoistnie, ale często po długim okresie trwania.

Brodawki stóp (verrucae plantares) HPV 1, HPV 2

    • Brodawki tego typu występują na podeszwach stóp.
    • Zwykle są to pojedyncze, głębokie wykwity, pokryte hiperkeratotyczną blaszką.
    • Są bolesne szczególnie podczas chodzenia.
    • Po usunięciu blaszki widoczne są punkcikowate krwawienia, co odróżnia je od odcisków. Myrmecia na rękach ma wzrost egzofityczny ze znaczną hiperkeratozą. Zmiany te oprócz dłoni występują wokół wałów paznokciowych.
    • Brodawki stóp często występują u dzieci, do zakażenia zazwyczaj dochodzi na basenie.
    • Zmiany te po ustąpieniu samoistnym lub po usunięciu przez lekarza na ogół nie nawracają.
    • Brodawki mozaikowe stóp wywołane przez HPV 2 są rozległe, powierzchowne, niebolesne, o długotrwałym przebiegu. Są one szczególnie oporne na leczenie, zwykle mają charakter nawracający.

Brodawki płciowe

    • Brodawki płciowe są również brodawkami wirusowymi.
    • Przenoszone drogą płciową zwykle dotyczą skóry wokół narządów płciowych
    • Najczęściej występujące brodawki to:
      – mięczak zakaźny – małe 2-3mm brodawki spłaszczone i z zagłębieniem w środku, często liczne. Najczęstsza lokalizacja to skóra wokół narządów płciowych.
      – kłykciny kończyste – wirusowe brodawki, niekiedy zlewające się w jedną całość. Lokalizacja – narządy płciowe, odbyt.

Leczenie

Chirurgiczne usunięcie brodawek

Leczenie brodawek wirusowych

    Wskazaniem do usunięcia brodawek są dolegliwości bólowe, względy kosmetyczne a także zapobiegawcze (ograniczanie przenoszenia na inne okolice ciała i inne osoby).

    Zasadą leczenia brodawek wirusowych jest ich destrukcja możliwie wszystkich zmian. Brak jest skutecznego leku przeciwwirusowego.

    Metody leczenia:

    • keratolityczne – kwas salicylowy, lapis, wyciąg z łodygi jaskółczego ziela.  np.: preparaty Brodacid, Scholl gel, Verrumal,
    • wymrażanie – np: aplikatory  Wartix, Wartner, Scholl spray.
    • chirurgiczne – wyłyżeczkowanie, diatermia, krioterapia, laseroterapia.

Piśmiennictwo

  1. Jabłońska S, Majewski S. Wirusy brodawczaka – od lekceważonych brodawek do złośliwych nowotworów skóry i błon śluzowych. Przegląd Dermatologiczny 1998; 
  2. Majewski S. Zmiany wywołane przez wirusy brodawczaka. W: Dermatologia w praktyce. Błaszczyk-Kostanecka M, Wolska H (red.). PZWL Warszawa, 2005.